Arsyeja e vërtetë pas sulmit të Izraelit kundër Iranit

Nga Ori Goldberg, Al Jazeera

Ndërsa përballja mes Izraelit dhe Iranit hyn në ditën e tretë (në momentin e shkrimit të këtij artikulli), numri i viktimave nga të dyja palët po shtohet. Të paktën 80 vetë janë vrarë në Iran dhe rreth 10 në Izrael. Pavarësisht përgjigjes fatale nga Teherani, zyrtarët izraelitë vijojnë të këmbëngulin se sulmet ndaj objekteve të ndryshme bërthamore dhe ushtarake iraniane ishin krejtësisht të domosdoshme.

Një sërë justifikimesh i janë transmetuar publikut izraelit, por asnjë prej tyre nuk shpjegon arsyet e vërteta pse qeveria izraelite vendosi të ndërmarrë këtë sulm të njëanshëm dhe të paprovokuar.

Qeveria izraelite pretendon se sulmi kishte karakter “parandalues”, gjoja për t’iu përgjigjur një kërcënimi të menjëhershëm dhe të pashmangshëm nga ana e Iranit për të ndërtuar një bombë bërthamore. Megjithatë, nuk ka asnjë provë që ta mbështesë këtë pretendim. Sulmi i Izraelit ishte padyshim i planifikuar me përpikëri gjatë një periudhe të gjatë kohore. Një sulm parandalues duhet të përmbajë një element vetëmbrojtjeje, i cili, nga ana tjetër, buron nga një gjendje emergjence. Një emergjencë e tillë nuk duket të ketë ekzistuar.

Për më tepër, Izraeli ka sugjeruar se raporti i Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike (IAEA), i publikuar më 12 qershor, i cili dënonte Iranin për shkelje thelbësore të angazhimeve të tij të Traktatit për Mospërhapjen e Armëve Bërthamore (NPT) deri në fillim të viteve 2000, përbën një emergjencë të tillë. Megjithatë, edhe vetë IAEA duket se e hedh poshtë këtë pohim. Në raport nuk kishte asgjë që nuk ishte e njohur tashmë për palët përkatëse.

Qeveria izraelite ka sugjeruar gjithashtu, në lidhje me nocionin e një sulmi “parandalues”, se synonte të “dekapitonte” programin bërthamor të Iranit. Studiuesit dhe politikëbërësit përgjithësisht bien dakord se Izraeli nuk ka aftësinë të shkatërrojë një program të tillë, veçanërisht nëse përpiqet ta kryejë një sulm të tillë i vetëm.

Natyra e fushatës, teksa zhvillohet, duket gjithashtu të tregojë se Izraeli nuk kishte kurrë për qëllim të zhdukte aktivitetet bërthamore iraniane. Ushtria izraelite ka bombarduar objektiva të ndryshëm ushtarakë dhe qeveritarë, duke nisur nga bazat e raketave deri te një fushë gazi dhe një depo nafte. Ajo ka kryer gjithashtu një sërë atentatesh kundër liderëve të lartë ushtarakë iranianë. Ali Shamkhani, një ish-ministër i mbrojtjes dhe një këshilltar i ngushtë i Liderit Suprem Ayatollah Ali Khamenei, ishte ndër ata të shënjestruar dhe raportohet se është vrarë, megjithëse mediat shtetërore dhe qeveria iraniane ende nuk e kanë konfirmuar zyrtarisht vdekjen e tij. Shamkhani besohet të ketë qenë një figurë kyçe në bisedimet me Shtetet e Bashkuara gjatë muajve të fundit.

Atentati ndaj tij, si dhe ndaj figurave të tjera, pasqyron një modus operandi të preferuar të Izraelit. Shpesh, Izraeli përpiqet të “eliminojë” individë të caktuar me shpresën se vdekja e tyre do të çonte në shpërbërjen e sistemeve dhe institucioneve që ata drejtojnë. Vdekja e Shamkhanit mund të interpretohet si një përpjekje për të sabotuar bisedimet midis Iranit dhe SHBA-së. Në çdo rast, atentatet duket gjithashtu se tregojnë ekzistencën e një plani të thellë për të demonstruar fuqinë e Izraelit në të gjitha nivelet e jetës dhe praktikave zyrtare iraniane. Kjo nuk është një “dekapitim” i programit bërthamor iranian.

Një sugjerim i tretë është se Izraeli synon të nxisë “ndryshimin e regjimit” në Teheran. Kryeministri Benjamin Netanyahu e bëri këtë hapur, duke i bërë thirrje “popullit krenar të Iranit” të ngrihej për “lirinë e tyre nga një regjim i keq dhe shtypës”.

Supozimi se iranianët thjesht do t’i shërbenin vullnetit të Izraelit ndërsa ky i fundit i bombardon pa pushim dhe në mënyrë të njëanshme, duket i ngjashëm me idenë se nëse Izraeli urisë dhe shfaros palestinezët në Gaza në masën e duhur, ata do të ngriheshin kundër Hamasit dhe do ta hiqnin atë nga pushteti.

Edhe sikur ky të ishte rasti, të mendosh se të gjithë iranianët po presin vetëm një sulm izraelit për t’u ngritur kundër regjimit, demonstron një mungesë të thellë kuptimi lidhur me forcat shtytëse të politikës iraniane. Ndërsa shumë iranianë pa dyshim kundërshtojnë Republikën Islamike, iranianët e të gjitha bindjeve politike janë vazhdimisht “patriotë”, të përkushtuar për të mbështetur sovranitetin dhe pavarësinë e Iranit nga çdo përpjekje e elementeve të jashtëm për të imponuar agjendat e veta në vendin e tyre.

Në fakt, ashtu si shumë izraelitë, të cilët e konsideronin veten kritikë të palëkundur të Netanyahut, u mobilizuan menjëherë kur filloi sulmi izraelit dhe tani po mbështesin me zë të lartë qeverinë – më e turpshmja, anëtarë të “opozitës” parlamentare – po ashtu shumë kundërshtarë të Republikës Islamike tani po bashkohen pas flamurit në mbështetje të sovranitetit të shkelur të Iranit. Të pohosh se Izraeli thjesht po “shtron bazat” për një rebelim popullor iranian duke sulmuar është, në rastin më të mirë, një manipulim cinik.

Izraeli nuk e ka sulmuar Iranin për të gjitha këto arsye. Atëherë, çfarë e nxiti sulmin? 

Mes fushatës gjenocidale në Gaza, Netanyahu është plotësisht i vetëdijshëm se qeveria e tij po mbetet pa opsione. Bashkësia ndërkombëtare, si dhe aleatët rajonalë, kanë nisur të kritikojnë Izraelin zëshëm. Disa janë përgatitur gjithashtu të ndërmarrin masa të njëanshme, si njohja masive e një shteti palestinez.

Urdhër-arresti i Gjykatës Penale Ndërkombëtare për Netanyahun po afrohet, ndërsa vendimi i Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë lidhur me ligjshmërinë e pushtimit izraelit po pret të zbatohet. Izraeli dhe ushtria e tij kanë kryer vazhdimisht masakra, i kanë mohuar, dhe janë zbuluar se kanë gënjyer.

Nuk ka dyshim se Netanyahu e kishte planifikuar sulmin ndaj Iranit prej vitesh, duke pritur pikërisht momentin e duhur. Ky moment erdhi të premten. Është një përpjekje e dëshpëruar për të mbledhur botën pas Izraelit, pikërisht në kohën kur po bëhen përgatitjet për t’i mohuar atij pandëshkueshmërinë absolute që ka gëzuar që nga krijimi i tij.

Irani konsiderohet ende një kërcënim potencial nga shumë prej fuqive udhëheqëse të Veriut Global. Duke përdorur tropet e njohura të lidhura me veprimet vdekjeprurëse të njëanshme izraelite – nga premtimet hyjnore te Holokausti – Netanyahu shpresonte të rivendoste status quo-në; Izraeli mund të bëjë ende çfarëdo që dëshiron.

Ky është përkufizimi aktual i Izraelit për “sigurinë”, parimi më i shenjtë në thelb të tij. Është gjeneza gjoja apolitike e “izraelitetit”, një koncept i kushtuar plotësisht supremacisë hebraike, e cila shihet si e vetmja mënyrë “reale” për të siguruar integritetin e jetëve hebraike. “Siguria” nënkupton se Izraeli mund të vrasë këdo, për aq kohë sa dëshiron, dhe kudo e kurdo që dëshiron, pa paguar asnjë lloj çmimi për veprimet e tij.

Kjo “siguri” është ajo që ka motivuar veprimet e Izraelit nga Gaza në Jemen, Liban dhe Siri, dhe tani në Iran. Një “regjim sigurie” i tillë duhet, natyrisht, të zgjerohet vazhdimisht dhe nuk mund të ndalojë kurrë. Duke sulmuar Iranin, Netanyahu ka luajtur gjithçka, duke kërkuar pandëshkueshmëri të plotë dhe absolute për Izraelin, si dhe për veten e tij, si në Hagë ashtu edhe në gjykatat vendase.

A do të jetë ky shpëtimi i Netanyahut? A do ta falë publiku izraelit për dështimet e tij të thella në vend dhe shkeljet e tmerrshme në Gaza? Duke vëzhguar ndjenjën aktuale të euforisë në diskursin publik izraelit, duket se ky mund të jetë shumë mirë rasti.

Radhët e gjata, nga dyqanet e pajisjeve deri te ato ushqimore, demonstrojnë se izraelitët kanë hyrë në një modalitet të mbijetesës së zbrazët. Një qytetari e nënshtruar mund të jetë e favorshme për Netanyahun, por ajo paralajmëron keq për çdo përpjekje për të ndërtuar dhe mbrojtur një shoqëri të qëndrueshme izraelite. /Tesheshi.com/

Ori Goldberg është analist i Pavarur. Ai ka një doktoraturë në Studime të Lindjes së Mesme me specializim në çështjet iraniane. Ai është ish-profesor universiteti dhe konsulent i sigurisë kombëtare. Aktualisht punon si analist dhe komentator i pavarur.